Διεκδικήσεις περιουσιών στη Μικρά Ασία

ΕΝΑΣ ΑΣΤΑΜΑΤΗΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ

Tης Μαρίας Παπαδοπούλου

Την επανεγγραφή του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου στο όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε πρόσφατα (15.6.2010) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο, επιδικάζοντας μάλιστα στο Φανάρι 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 20.000 ευρώ για δικαστική δαπάνη.Έτσι έκλεισε με πλήρη δικαίωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου η αντιδικία που προκάλεσε η Τουρκία από το 1997, όταν, με διάφορες μεθοδεύσεις, επιχείρησε να απαλλοτριώσει -χωρίς αποζημίωση- ένα ιστορικό για τη Ρωμιοσύνη κτίριο και το οικόπεδό του, εκτάσεως 25 στρεμμάτων, στο καταπράσινο νησί της Πριγκήπου.Ακόμη μια υπόθεση που μας γυρίζει στο παρελθόν και μαρτυρά ότι οι πληγές του δεν κλείνουν εύκολα. Νωπές όμως μένουν παράλληλα και οι μνήμες των απογόνων των Μικρασιατών που διώχθηκαν από τα σπίτια τους και παρακολουθούν με ενδιαφέρον όσα διαδραματίζονται στη Μικρά Ασία με τις εκκλησιαστικές περιουσίες και όχι μόνο. Ανατρέχοντας στις υποθέσεις που αφορούν στα όσα διεκδίκησαν οι Έλληνες στη Μικρά Ασία, μιλήσαμε με την κ. Μαρία Παπαδοπούλου, εκπρόσωπο στη Λάρισα της Διοικούσας Επιτροπής της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ) και πρόεδρο της Εφορίας Κεντρικής Ελλάδος, η οποία μας είπε: «Είχε προηγηθεί στις 8 Ιουλίου 2008 η απόφαση του Δικαστηρίου του Στρασβούργου που καταδίκαζε, επίσης ομόφωνα, την Τουρκία για παράβαση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το θέμα των διεκδικήσεων είναι πολυσκελές και δεν αφορά πάντοτε μόνον σε οικονομικές αποζημιώσεις.Ας αναφερθούμε, κατηγοριοποιώντας τις περιπτώσεις εκείνες που κατόρθωσαν να φτάσουν στη δημοσιότητα.Είναι τα αφαιρεθέντα μετά το 1936 ακίνητα των βακουφίων.Γι’ αυτά έκανε προσφυγές προς το ΕΔΔΑ κατά της Τουρκίας το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Δικαιώθηκαν οι προσφυγές του 2007 για το ακίνητο της Μεγάλης του Γένους Σχολής και για το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου. Η σημερινή απόφαση έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί, όπως σημειώνουν οι νομικοί κύκλοι, για πρώτη φορά για ένα τόσο σημαντικό κτίριο και με ειδική αιτιολογία, το Δικαστήριο του Στρασβούργου διατάσσει την αυτούσια επιστροφή του διεκδικούμενου ακινήτου, χωρίς να παρέχει στο ηττημένο κράτος την εναλλακτική ευχέρεια να καταβάλει χρηματική αποζημίωση.Στη συνέχεια, αναμένονται οι πολυάριθμες διεκδικήσεις των ιθυνόντων των Ελληνορθόδοξων βακουφίων. Από αυτές δικαιώθηκαν μέχρι στιγμής από το ΕΔΔΑ, τον Οκτώβριο του 2009, οι προσφυγές για το βακούφι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Τενέδου.Ανάλογη διεκδίκηση προς το τουρκικό κράτος ασκούν, από τους ως άνω, όσοι κατέθεσαν εμπρόθεσμες διεκδικήσεις μέχρι πέρυσι τον Αύγουστο του 2009. Η περίπτωση αυτών των αιτημάτων αφορά στην ειδική διάταξη που προώθησε πέρυσι η τουρκική κυβέρνηση κάτω από την πίεση της Ε.Ε. Αναμένουμε την τύχη των προσφυγών αυτών εντός του 2010.Στα υπόλοιπα ακίνητα που πέρασαν με διάφορους τρόπους στα χέρια του τουρκικού κράτους μετά τη δεκαετία ’30, περιλαμβάνονται οι χιλιάδες ιδιωτικές περιουσίες που καταπατήθηκαν από την Τουρκική Κυβέρνηση. Η μεγαλύτερη κατηγορία είναι αυτή των Ελλήνων που απελάθηκαν το 1964, τα ακίνητα που κατασχέθηκαν το 1974, όσα απαλλοτρίωσε το τουρκικό κράτος, και όσα αφαιρέθηκαν έμμεσα από την ελληνική μειονότητα και περιήλθαν στο τουρκικό δημόσιο με διάφορους τέτοιους τρόπους. Αφορούν ιδιοκτησίες τόσο στην Ίμβρο, την Τένεδο και την Κωνσταντινούπολη όσο και σε πολλές ακόμη πόλεις. Περιλαμβάνονται κυρίως ιδιωτικά ακίνητα Ελλήνων αλλά και σημαντικές εκκλησιαστικές περιουσίες.Μόνον η Ομογένεια μπορεί να τα διεκδικεί διότι δεν υπάρχουν ευχερείς νομικές διαδικασίες αλλά και γενικά δεν έχουμε κάνει οργανωμένες προσπάθειες τα προηγούμενα χρόνια να βγούμε από την παθητική πολιτική και να μπορέσουμε να διεκδικούμε. Όταν λέω «διεκδικούμε» δεν το εννοώ ως «εθνική διεκδίκηση» μόνον, αλλά κυρίως ως «διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».Μια τέτοια πρωτοβουλία ξεκίνησε να γίνεται από τα σωματεία μας των Κωνσταντινουπολιτών, και είναι αξιοθαύμαστο που συνεργάστηκαν και συντόνισαν το ενδιαφέρον τους πάνω σε ένα μείζον ζήτημα. Βέβαια οι διεκδικήσεις τους αφορούν σε ιδιοκτησίες μόνο στην Κωνσταντινούπολη.Όπως πληροφορείται η προσφυγική Ομοσπονδία, τα τελευταία χρόνια έχουν διοργανώσει αρκετές ημερίδες στις οποίες προσπαθούν να ενεργοποιήσουν τους Συλλόγους τους και τα διεθνή ιδρύματα, καθώς και να ενημερώσουν την Ομογένεια προκειμένου να γίνουν διεκδικήσεις των Ελληνικών Κοινοτικών και Ιδιωτικών Περιουσιών στην Κωνσταντινούπολη».

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ
Όσον αφορά στα ασφαλιστήρια συμβόλαια Ελλήνων και Αρμενίων, που έγιναν από την εταιρία New York Life η οποία αναζήτησε απογόνους των ασφαλισμένων για να διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις, η κ. Παπαδοπούλου μας πληροφορεί: «Την Ομοσπονδία την αφορά η ηθική διάσταση του θέματος αυτού. Μαθαίνουμε ότι έχουν βρεθεί πολλοί κληρονόμοι και δικαιούχοι των ανθρώπων εκείνων που αγνοούνται και πιθανότατα εξοντώθηκαν.Επίσης, ότι μέσα σε ένα αγωνιώδες διάστημα περίπου 18 μηνών εγκρίθηκαν ήδη και μοιράζονται «ανέλπιστες κληρονομιές» σε δικαιούχους που διαπιστώθηκε ότι είναι απόγονοι των αγνοούμενων εκείνων ανθρώπων, από 800 μέχρι 5.000 δολάρια, ενώ εκκρεμούν αρκετά ακόμη αιτήματα.Ωστόσο, το σημαντικό για το ηθικό σκέλος τους ζητήματος αυτού είναι ότι τα αμερικανικά δικαστήρια δέχθηκαν ότι υπήρξαν θύματα και ότι οι άνθρωποι αυτοί αγνοούνται (τουλάχιστον) από το 1914 - όταν ακόμη η Τουρκία δεν είχε μπει στον πόλεμο».Για το πώς βλέπουν σήμερα οι απόγονοι των Μικρασιατών, αλλά και η Ομοσπονδία των Προσφύγων, την προοπτική των διεκδικήσεων, η κ. Παπαδοπούλου απαντά:«Όταν βλέπουμε τα αιτήματα των υλικών διεκδικήσεων να δικαιώνονται τότε αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε το ηθικό μέγεθος των πληγών! Συνειδητοποιούμε ως κοινωνία, ως ανθρωπιστές, κι ως έθνος το μέγεθος των ανθρωπίνων απωλειών που υπέστησαν οι χριστιανικοί πληθυσμοί.Οι πρόσφυγες απευθύνονται στη Δικαιοσύνη της ανθρωπότητας και δεν αποτελούν αντικείμενο διμερών σχέσεων. Επιτέλους αναγνωρίζεται ένα μικρό μέρος της γενοκτονίας κατά των Ελλήνων που ξεκίνησε πολύ πριν το Ολοκαύτωμα της Σμύρνης».

Συνέντευξη της Μαρίας Παπαδοπούλου
στην Λένα Κισσάβου και την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Δευτέρα 26 Ιουλίου 2010
http://mariapapadopoulou.blogspot.com/2010/07/blog-post_5068.html
http://www.eleftheria.gr/viewarticle.asp?aid=20880&pid=7&CategoryID=7