Νησί ήταν ο Πειραιάς πριν 6.000 χρόνια!

Μεταξύ των ετών 2850 και 1550 π.Χ., στην πρώιμη και μέση Εποχή του Χαλκού, ο Πειραιάς ήταν χωρισμένος από τη στεριά με μια όλο και πιο ρηχή λιμνοθάλασσα.Ο διάσημος Έλληνας γεωγράφος Στράβων είχε γράψει κατά τον 1ο αι. μ.Χ. ότι ο Πειραιάς ήταν στο παρελθόν ένα νησί ακριβώς απέναντι από την ηπειρωτική Αττική. Τώρα, μια νέα έρευνα Ελλήνων και Γάλλων γεωλόγων και αρχαιολόγων έρχεται να επιβεβαιώσει τα λεγόμενα του Στράβωνα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι πράγματι πριν από περίπου 6.000 χρόνια ο Πειραιάς χωριζόταν από την ξηρά με μια υδάτινη έκταση.Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο γεωλογικό περιοδικό "Geology", έγινε από τον Κοσμά Παυλόπουλο, αναπληρωτή καθηγητή Γεωμορφολογίας στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, τη Μαρία Τριανταφύλλου, λέκτορα στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τους Ζαν-Φιλίπ Γκουαράν, Ερίκ Φουάς και Ρολάν Ετιέν του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και του Πανεπιστημίου του Παρισιού.Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν την υπόθεση του Στράβωνα, συνδυάζοντας την ανάλυση ιστορικών και χαρτογραφικών δεδομένων με παλαιοπεριβαλλοντολογικά στοιχεία και χρονολόγηση με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα των γεωλογικών δειγμάτων που ελήφθησαν από γεωτρήσεις στην περιοχή του Κηφισού, νοτιοδυτικά της Αθήνας.

Η λέξη της εβδομάδας:Πλατεία(πιάτσα - πιάτο)

Γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Τούτες τις ημέρες ζούμε, ή ζουν ορισμένοι, “μέρες πλατείας”. Για ακόμα μια φορά στις πλατείες αγωνίζονται όλοι όσοι πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξει κάτι. Η πρόθεση τους τους είναι ιδανική, το αποτέλεσμα τους θα το κρίνει η ιστορία. Τι σημαίνει, όμως, η λέξη πλατεία; Πρόκειται για ουσιαστικοποιημένο θηλυκό του αρχαίου επιθέτου πλατύς/εια/ύ. Η αρχική έκφραση ήταν “πλατεία οδός” και προσδιόριζε το μεγάλο (πλατύ/ φαρδύ) δρόμο του χωριού ή της πόλης, που συνήθως, βρισκόταν στο κέντρο της πόλης και εκτελούνταν οι εμπορικές δραστηριότητες. Σιγά σιγά από το “πλατεία οδός” χάθηκε η λέξη “οδός” και έμεινε μόνο η “πλατεία”. Το ίδιο συνέβη με τις φράσεις: ιατρική επιστήμη > ιατρική, γραμματική τέχνη > γραμματική.Ομόρριζα της λ. πλατεία είναι: η πλάτος, πλάτη, πλάτανος, Πλαταιές (πλατιά επιφάνεια), Πλάτων (αρχ. σημ. “αυτός που έχει φαρδιές πλάτες”) κ.ά.Αξιοπερίεργο είναι και το “ταξίδι” της λ. πλατεία στην Εσπερία: στα Λατινικά μεταφέρθηκε ως δευτερόκλιτο επίθετο plattus/a/um > ιταλικά: piazza, γαλλικά: plat, ισπανικά: plaza (στην Plaza de Cataluña διαδηλώνουν, τούτες τις ημέρες, οι Ισπανοί “αγανακτισμένοι”). Δεν πρέπει να λησμονήσουμε και το ιταλοποιημένο, αλλά ελληνικής καταγωγής, πιάτο ή το υποκοριστικό του πιατέλα. Το πιάτο είναι η ιταλική εκδοχή του plattus, και εδώ παρουσιάζεται με τη στενή έννοια του “πινακίου” (: επίπεδου πιάτου).

24grammata