Ασύρματη τηλεγραφία Θαλάσσης

Του Γιάννη Μυλωνά
ΟΤΕ Πάτρας

Η ιστορία ενός αιώνα της ασύρματης τηλεγραφίας στη θάλασσα

Το 1887 /1888 ο Γερμανός φυσικός Heinrich Hertz κατάφερε να παράγει,να στέλνει και να λαμβάνει πειραματικά ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Αυτό ήταν το ξεκίνημα της ασύρματης τηλεγραφίας. Ο Ρώσος Αλέξανδρος Σ. Ποπόφ δημιούργησε ένα δέκτη, ο οποίος ήταν σε θέση να αλλάζει τις ατμοσφαιρικές παρεμβολές σε ακουστικό ήχο.Από αυτό ονόμασε την συσκευή του «εκφωνητής καταιγίδα» ,αυτή ήταν η γέννηση της κεραίας λήψεως, με ημερομηνία 1895. Αργότερα πέτυχε την ασύρματη μεταφορά μηνυμάτων μεταξύ δύο κτιρίων. Το 1900 εγκαθίσταται σε τακτική ασύρματη τηλεγραφική σύνδεση ανάμεσα σε δύο νησιά,και η οποία χρησιμοποιήθηκε στην επιχείρηση διάσωσης για ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο. Ο Γάλλος επιστήμονας Έντουαρντ Branly συνεχίζει την έρευνα των πρωτοπόρων της ασύρματης τηλεγραφίας. Το 1890 βελτίωσε το δέκτη του Hertz και τον ονομάζεται kohaerer. Ο Αμερικανός Samuel Morse εφεύρει το πρώτο μηχάνημα αυτόματης τηλεγραφίας, το οποίο μεταφράζει τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα σε τελείες και παύλες πάνω σε σε χαρτοταινία.Σε αυτό βοήθησε σημαντικά και ο βοηθός του Alfred Vail. Από το 1838 έως το 1844 αυτό το Μορς-Αλφάβητο έγινε το πρότυπο κωδικοποίησης της τηλεγραφίας σε όλο τον κόσμο.Πρώτα χρησιμοποιήθηκε για ενσύρματη τηλεγραφία και στη συνέχεια, για την ασύρματη τηλεγραφία και αργότερα ακόμη και για οπτική σηματοδότηση χρησιμοποιώντας π.χ. προβολείς. Το 1895 ο Ιταλός Guglielmo Marconi άρχισε να πειραματίζεται με την ασύρματη τηλεγραφία. Το 1897 πέτυχε στην πρώτη ασύρματη μεταφορά μηνυμάτων σε απόσταση 14,5 χιλιομέτρων κατά μήκος του Bristol Channel. Την ίδια χρονιά άρχισε να αντικαθιστά τους σταθμούς οπτικού σήματος κατά μήκος των βρετανικών ακτών με ραδιοφωνικούς σταθμούς. Το 1899 κατάφερε να διασχίσει τη Μάγχη χρησιμοποιώντας τα σήματα Μορς. Το 1901 απέστειλε το πρώτο ασύρματο μήνυμα με κώδικα μορς δια μέσω του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού. Ο Marconi δεν ήταν εφευρέτης, αλλά καινοτόμος ,τελειοποιούσε γνωστές τεχνικές,και κατοχύρωνε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τα αποτελέσματα.Ήταν ένας πραγματικός επιχειρηματίας. Ο Marconi με το έργο του εξασφάλισε την παγκόσμια επανάσταση της ασύρματης τηλεγραφίας. Στη Γερμανία ασύρματη τηλεγραφία είχε ερευνηθεί από Adolf Η. Slaby της εταιρίας AEG και Karl F. Braun από τη Siemens. Αυτοι οι δύο πρωτοπόροι ίδρυσαν την περίφημη εταιρεία Telefunken το 1904.Το Kaiser Wilhelm der Große το 1900 έγινε το πρώτο γερμανικό πλοίο που είναι εξοπλισμένο με ένα ασύρματο σταθμό Marconi. Η εταιρεία Hapag ακολούθησε με το σκάφος της γραμμής «Deutschland» το 1901. Ένα από τα πρώτα βρετανικά πλοία με ασύρματο σταθμό τηλεγραφίας ήταν το ατμόπλοιο Campania της εταιρίας Cunard. Το 1905 κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στη Νέα Υόρκη το σκάφος της γραμμής είχε μόνιμη σύνδεση ασυρμάτου προς τα παράκτια κέντρα στην Ευρώπη ή την Αμερική, δηλαδή από εκείνη την στιγμή κανένα πλοίο με ασύρματο δεν ήταν μόνο στον ωκεανό. Η ασύρματη τηλεγραφία από / προς και μεταξύ των πλοίων γίνονταν πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες, σε περίπτωση ατυχημάτων και καταστροφών.Το 1899 το ρωσικό θωρηκτό «General-Admiral Apraksin» είχε κολλήσει στον πάγο στον Κόλπο της Φινλανδίας και διασώθηκε χάρη στην ασύρματη σύνδεση τύπου Popov, με διερχόμενο παγοθραυστικό. Το πρώτο έγκλημα που λύθηκε με τη βοήθεια της ασύρματης τηλεγραφίας το 1910. Ο Βρετανός γιατρός Crippen είχε σκοτώσει τη γυναίκα του και την είχε θαμμένη στο κελάρι του. Αναγκάστηκε να φύγει με τη φίλη του ,η οποία ήταν μεταμφιεσμένη σε άνδρα,με το ατμόπλοιο Montrose. Ο καπετάνιος , άρχισε να έχει υποψίες και έστειλε ένα τηλεγράφημα στο Λονδίνο. Ένας επιθεωρητής της Σκότλαντ Γιάρντ επιβιβάστηκε στο επόμενο δρομολόγιο ,στο πλοίο «Laurentic» που ταξίδευε με μεγαλύτερη ταχύτητα και κοντά στις καναδικές ακτές πλεύρισε το πλοίο και συνέλαβε τον Crippen ο οποίος στην συνέχεια καταδικάστηκε σε θάνατο ,ενώ η φίλη του αθωώθηκε. Το 1912 ο «Τιτανικός»,της White Star συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο και βυθίστηκε στον Βόρειο Ατλαντικό. Ο ασυρματιστής του «Τιτανικού» που του απηύθυνε «CQD» και τα σήματα «SOS», που πρώτο έλαβε το πλοίο «Carpathia» που αμέσως έσπευσε στον τόπο της τραγωδίας και μπόρεσε να διασώσει 712 άτομα. Το πλοίο «Καλιφόρνια» που ήταν πιό κοντά στον «Τιτανικό»,δεν παρέλαβε το σήμα λόγω του οτι ο χειριστής ασυρμάτου κοιμόταν. Περίπου 1.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα παγωμένα νερά. Αρχικά απαγορεύονταν για τους χειριστές ασυρμάτου της Marconi να δεχονται τηλεγραφήματα από ασύρματους σταθμούς των άλλων εταιρειών.Έτσι, η γερμανική εταιρεία Telefunken άρχισε να εγκαταθίστα παράκτιους σταθμούς κατά μήκος των ακτών με αποτέλεσματα πλοία με τους ασύρματούς της να έχουν πιο πυκνή επαφή. Ατέλειωτες δίκες για διπλώματα ευρεσιτεχνίας μεταξύ των Marconi Εταιρείας και Telefunken ακολούθησαν.Το 1906 το 1ο διεθνές συνέδριο ασύρματης τηλεγραφίας πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο της Γερμανίας. Εκεί όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να χρησιμοποιούν το σημα «SOS», το σήμα έκτακτης ανάγκης. Αργότερα αυτό ερμηνεύθηκε ως «Σώστε τα πλοία μας»,(Save οur Ships),«Αποθήκευστε τις ψυχές μας»(Save our Souls),ή «Αποστολή έξω αρωγή»(Send out Succor). Η Ασύρματη τηλεφωνία χρησιμοποιει το «MAYDAY» ως το πρότυπο κλήσης έκτακτης ανάγκης.

Μερικές εφαρμογές των ασύρματη τηλεγραφία στη θάλασσα:
Εκπομπή του σήματος του Greenwich Zero-μεσημβρινός που ελέγχουν το χρονόμετρο στο κατάστρωμα.Ο χρόνος Greenwich χρειάζεται για τον υπολογισμό μεσημβρινόυ μήκους.Πρόγνωση καιρού απ'όλο τον κόσμο, με χάρτες και κείμενα, προειδοποιητικά μηνύματα, υπηρεσίες πληροφοριών σχετικά με παγόβουνα κλπ. Τηλεγράφηματα, τηλέτυπα και ασύρματη τηλεφωνία για τους επιβάτες και τα μέλη του πληρώματος. Μηνύματα για τους ναυτικούς,με τις πληροφορίες για τις αλλαγές στη θαλάσσια συγκοινωνία. Σύντομες περιλήψεις των γνωστών εφημερίδων,και ειδησεις. Ιατρικές συμβουλές για τη θάλασσα, ειδικά για τα πλοία χωρίς γιατρό. Ραδιόφωνο και παρελκομενα, Consol, Decca, LORAN (Long Range), Omega, Transit / GPS (Global System θέση μέσω δορυφόρου). Πρόληψης μέσω RADAR (Radio ανίχνευση και η ρύθμιση). AMVER (Αυτόματη Αμοιβαία βοηθεια με σκάφοι διάσωσης), η υπηρεσία πληροφοριών του Λιμενικού Σώματος των ΗΠΑ,δηλαδή, κάθε σκάφος που διασχίζουν τον Ατλαντικό πρέπει να ενημερώσει την Λιμενικό Σώμα κατά την είσοδο και την έξοδο από την περιοχή.

Επιλογος
Από το 1914 αναπτυχθηκε η λυχνια του πομπού , η οποία έγινε κοινή σε όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1920 έναρξη της τηλεγραφίας βραχέων κυμάτων και στην ασύρματη τηλεφωνία. Το 1925 εχουμε 115.000 ασύρματους σταθμούς σε όλο τον κόσμο - στην ξηρά και στη θάλλασα. Το 1934 όλα τα σκάφη δείχνουν την εθνικότητα τους στα δύο πρώτα ψηφία του αριθμού κλήσεως τους. Στη δεκαετία του 1950 σε χρήση τα υπερ βραχέα κύματα(USW) για ραδιοτηλεφωνία, το κανάλι κλήσης 16. Από το 1965 , τηλέτυπο και τηλεομοιοτυπία ανταλλαγή για τους χάρτες καιρού κλπ. Από το 1971 η κατάσταση έκτακτης ανάγκης ράδιο-φάρος EPIRB (έκτακτης ανάγκης ραδιοφάρου ένδειξης στίγματος) είναι σε χρήση.

Δορυφόροι ,το τέλος της παραδοσιακής ασύρματης τηλεγραφίας.
Από το 1979 η INMARSAT (Internationale Maritime (later Mobile) Satellite Organization)τέθηκε σε λειτουργία. Σχεδόν όλα τα έθνη και η ναυτιλία τους είναι μέλη της οργάνωσης αυτής. Το σύστημα λειτουργεί χωρίς ασυρματιστή,η ανταλλαγή δεδομένων γίνεται διαχειρίσημη μέσω των δορυφόρων σε όλους τους σταθμούς του δέκτη, όπως τηλέφωνο, τηλέτυπο, τέλεξ, μόντεμ κ.λπ. κ.λπ. Από το 1992 ο δορυφόρος του συστήματος επείγουσας ανάγκης GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System) είναι σε χρήση.Ο αξιωματικός του πλοίου είναι σε θέση να ξεκινήσει την επείγουσα κλήση πατώντας απλώς ένα κουμπί.Η Ασύρματη τηλεγραφία με το σήμα SOS δεν είναι πλέον απαραίτητη. Από την 1 Γενάρη του 1999 το σύστημα GMDSS είναι υποχρεωτικό για όλα τα ποντοπόρα πλοία. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 οι περισσότεροι ασύρματοι σταθμοί ξηράς έκλεισαν,κανείς δεν τους χρειάζεται πλέον.